De (Binnen-)Gouwe vormde na de Haven de belangrijkste gracht in de stad. Van oorsprong waren de beide kaden langs de Gouwe waterkeringen. De hoogte daarvan verschilt, al is dit niet meer goed zichtbaar. De kade aan de zuid- en westzijden van het water wordt Hoge Gouwe genoemd; de kade aan de noord- en oostzijden is de Lage Gouwe.

Hier stonden in de vijftiende eeuw de bierbrouwerijen en later de aardewerkfabrieken. En hier woonden de eigenaren daarvan in rijke panden. Er staan dan ook aan de Gouwe veel monumenten. Op sommige gedeelten, zoals aan de Lage Gouwe tussen de Wijdstraat en Achter de Vismarkt, komen vrijwel uitsluitend monumenten voor.

Veel van deze panden hebben een middeleeuwse oorsprong. Soms hebben ze nog een topgevel met daarachter een zadeldak. Maar de meeste van dergelijke topgevels zijn in later jaren vervangen door lijstgevels. Lijstgevels komen vooral voor in de negentiende eeuw. De eenvoudige houten kroonlijst vormde vaak een goedkope oplossing ter vervanging van een versleten trap- of halsgevel. Het puntdak boven de kroonlijst werd dan aan het oog onttrokken door een klein schilddak. Maar de lijstgevel leende zich vooral goed voor de toepassing van de Lodewijk-stijlen, waarmee zij een zekere voornaamheid konden uitstralen. In dat geval werden de kroonlijsten versierd met consoles tussen velden met sierlijk snijwerk en festoenen of guirlandes (versieringen met fruit, bladeren of bloemen in de vorm van slingers die aan de uiteinden omhoog worden gehouden door linten of medaillons). Binnen de getoogde kozijnen waren schuiframen aangebracht met zes grote ruiten. Meestal hebben dergelijke panden een ietwat ingetogen Lodewijk XVI-stijl, in tegenstelling tot de Lodewijk XV-stijl of rococo met een veel uitbundiger uitdrukkingsvorm.

Panden aan de Hoge Gouwe die in deze website nader beschreven worden, zijn:

• Hoge Gouwe 21: Pieter Bas
• Hoge Gouwe 31: R.K. Pastorie
• Hoge Gouwe 41: Gouwekerk
• Hoge Gouwe 71-73-75: Statie De Tol
• Hoge Gouwe 77: Voormalige vrijmetselaarsloge
• Hoge Gouwe 79: Hoek Aaltje Bakstraat
• Hoge Gouwe 97: Het huis met de Trappen
• Hoge Gouwe 107, 109, 111, 113: Oud-katholieke kerk
• HogeHoge Gouwe 115: Galerie Montulet
• Hoge Gouwe 127: Galerie Honingen
• Hoge Gouwe 153: Het huis van glazenier Dirck Crabeth
• Hoge Gouwe 187-189: Restaurant De Lichtfabriek en het Best Western Hotel

Belangrijke panden aan de Lage Gouwe zijn:

• Hoek Lage Gouwe/Lange Groenendaal: Lutherse Kerk
• Lage Gouwe 140: Bananenpakhuis
• Lage Gouwe 166: Woonhuis Bruns
• Hoek Lage Gouwe/Turfmarkt: Voormalig Warenhuis Bruns
• Lage Gouwe 208: Pottenbakkerij In de Gecroonde Spaerpot

Daarnaast wordt aandacht gegeven aan de Visbanken, de Nieuwstraat en het Bolwerk.

Wilt u terug naar het hoofdmenu, klik dan hier…