Een sluis tegen het opslibben van de Haven
De Havensluis, ook wel IJsselhavensluis genoemd, werd door Gouda in 1615 als keersluis gebouwd om het opslibben van de Haven vanuit de Hollandsche IJssel tegen te gaan. Aangezien er op de Hollandsche IJssel eb en vloed was, was de Havensluis een zogenaamde getijdensluis.
De foto toont de Havensluis in 1930, met gesloten deuren.
Ernaast de gerestaureerde dienstwoning, toen bewoond door de havenmeester J.Th. Imholz, die deze functie vervulde van 1918 tot 1936.
Langste schutkolk ter wereld
De drie sluizen in de Haven en de Binnen-Gouwe (Havensluis, Donkere Sluis en de keersluis aan het Amsterdamse Verlaat) vormden tezamen een gekoppelde schutsluis met een totale lengte van 402 plus 382 m. Daarmee was het eeuwenlang de grootste schutsluis ter wereld. Nog in de eerste decennia van de 20e eeuw kwam het voor dat de schutkolk geheel vol lag met schepen, vooral de Yerseker vissersschepen op maandagmorgen, die dan gelijktijdig konden worden geschut.
Watersnood
Aan de Oosthaven zijn nog de sleuven te zien waarin vloedplanken konden worden geplaatst die in noodgevallen het hoge water buiten de stad moesten houden. Tijdens de Watersnoodramp in 1953 liep het water enige uren lang over de vloedplanken heen. Maar Gouda kon nog juist – en met veel geluk – droog blijven. Op een gedenksteen in de muur langs de Nieuwe Veerstal is aangegeven hoe hoog het water stond tijdens een aantal stormvloeden; de stand van het water bij de Watersnoodramp was de hoogste. Eens te meer werd toen aangetoond hoe kwetsbaar Gouda en het achterland waren voor het wassende water.
Afsluiting met een duiker
Het stadsfront moest daarom beter tegen het hoge water worden beveiligd. Bovendien wenste het gemeentebestuur de stad beter bereikbaar te maken voor het autoverkeer. Daarom werd in 1954 de Nieuwe Veerstal aangelegd en werd de Havensluis vervangen door een duikersluis. De scheepvaart door de binnenstad was daarmee vooralsnog onmogelijk geworden. De levendigheid van het gebied verdween.
Lees verder over het Tolhuis…