Buiten Gouda, maar direct gerelateerd aan het Goudse water, liggen nóg twee unieke sluizen. Het betreft:
- DeGoejanverwellesluis, niet alleen een essentieel onderdeel van de Oude Hollandsche Waterlinie, maar vooral bekend door de beruchte Aanhouding…
- De Snelle Sluis, waarrond ooit eenentwintig watermolens hebben gestaan om de Zuidplas leeg te pompen.